Misvattingen | Symptomen | Risicofactoren | Onderzoeken | Tips

Tips

'Had ik maar een gebroken been...'

Een bekende uitspraak voor mensen die psychische klachten ervaren. Met een blok gips, de nodige rust en op langere termijn krukken komt een gebroken been meestal weer goed. Maar hoe kun je herstellen van iets wat zich in je hersenen heeft afgespeeld?

Een kraambedpsychose doorstaan is heel zwaar. Niet alleen geestelijk, maar ook lichamelijk. Een gezin dat hiermee te maken krijgt, kan alle steun gebruiken. Voor anderen is het heel moeilijk te begrijpen op welke manier deze moeders kunnen herstellen en hoe de omgeving daarbij kan helpen. Er is immers aan de buitenkant niets te zien. Daarom zijn hier - vanuit mijn eigen ervaring - wat tips voor de moeders die te maken hebben met de nasleep van psychotische klachten.

Neem je medicatie in

Momenteel ligt de farmaceutische industrie behoorlijk onder vuur. De meest bekende aantijging is het feit dat medicatie niet geneest, maar slechts symptomen bestrijdt en daarnaast - op lange termijn - mensen ervan afhankelijk kan maken.

Als je voor het eerst een psychose meemaakt, dan is het vooral beangstigend en overweldigend. Om uit de psychose te komen, kan medicatie daarin ondersteunend zijn. Het Erasmus MC kiest ervoor om deze periode zo kort mogelijk te houden. Meestal wordt na 6 maanden al bekeken of de medicatie afgebouwd kan worden. Er moet dan wel sprake zijn van een voorafgaande periode waarin je stabiel bent. Ook is het belangrijk dat er in die periode van afbouwen geen factoren zijn die stress kunnen opleveren, zoals een verhuizing.

Met medicatie komt je leven weer sneller op de rit. Het tijdig innemen ervan is belangrijk om te herstellen van een kraambedpsychose. In het geval van lithium wordt de dosis afgestemd op je bloedspiegel en word je regelmatig in het ziekenhuis gecontroleerd. Als je medicatie wilt afbouwen, doe dat dan altijd in overleg met een arts. Het kan gebeuren dat wanneer je dit op eigen houtje doet, je terugval krijgt naar een volgende psychose. En dat wil je natuurlijk helemaal voorkomen.

Laat informatie gedoseerd toe

Over je ervaringen praten is zinvol. Niet alleen met een psychiater of een bedrijfsarts, maar ook samen met je partner of een goede vriendin kun je de zaken weer op orde krijgen. Het is belangrijk om aan te geven wanneer je 'emmertje' vol raakt, want je hoofd kan in het begin nog erg kwetsbaar zijn. Je kunt dan overprikkeld raken en dat komt jou niet ten goede.

In de praktijk betekent het dat je selectief met informatie om moet gaan. Zorg dat je niet overladen wordt met vragen, opmerkingen en gesprekken. Beperk je informatietoevoer, dus laat niet alle informatie binnenkomen. Gesprekken langs je heen laten gaan is misschien niet elegant, maar wel erg effectief. Geef duidelijke grenzen aan, want andere mensen kunnen niet aan je zien waar jij behoefte aan hebt.

Stel een noodplan op

Wanneer je na de opname thuiskomt, is het raadzaam om een noodplan te maken. Bedenk vantevoren wat je gaat doen als je voelt dat je kwetsbaar bent of - in het ergste geval - terugvalt in een psychose en er is verder niemand thuis, alleen jij en je kindje. Denk hier goed over na en bespreek dit met je partner. De verantwoording nemen en nadenken over je eigen herstelproces is een belangrijke kernwaarde voor jezelf.

• Mijn eigen noodplan zag er als volgt uit: wanneer ik psychotische klachten zou merken op het moment dat ik alleen zou zijn met mijn kindje, zou ik direct naar buiten gaan en mijn sleutels in huis laten liggen. Misschien dat ik dan compleet verward over straat zou lopen, maar dan was mijn kindje tenminste veilig.

Beheers je onrust

Het kan zijn dat je na de kraambedpsychose een bijna onbeheersbare onrust in je lijf voelt. Eigenlijk wil je die zo snel mogelijk omzetten in energie. Ik verwoord deze onrust zelf alsof er duizenden mieren aan de binnenkant van je lijf krioelen. Je kunt aan dit gevoel toegeven, maar probeer het alleen overdag om te zetten in actie. Denk daarbij aan sporten, huishoudelijke klussen doen of je huis opruimen. Als je 's nachts deze onrust wil uiten, bestaat de kans dat je je dag- en nachtritme gaat omdraaien. Het verkrijgen van meer balans in je leven is belangrijk voor het herstelproces.

Heb geen schuldgevoel over slecht slapen

Als je 's nachts niet kunt slapen, ga dan geen actieve dingen doen. Neem een kopje thee, pak wat eenvoudig leesvoer, staar wat voor je uit of kijk naar saaie tv-programma's. Daar is niets mis mee, leg je eigen schuldgevoel naast je neer. Ga niet eindeloos in bed liggen woelen, want dan bestaat de kans dat je partner er ook onder gaat lijden. Het is beter om uit bed te gaan en geen schuldgevoel of irritatie te hebben over het feit dat je niet kunt slapen. Het is een normaal verschijnsel dat op langere termijn steeds minder zal worden. Probeer overdag dan juist niet te gaan slapen. De avond erna zal het vast wel weer lukken. Mocht het een langdurig probleem worden, voel je dan niet schuldig als je even wat ondersteuning van medicatie neemt.

Depressieve klachten horen erbij

Veel vrouwen die psychotische klachten hebben meegemaakt, worden tijdens de herstelperiode depressief. Depressiviteit is een normaal verschijnsel tijdens het herstellen van een kraambedpsychose, dit wordt echter geen postpartum depressie (=postnatale depressie) genoemd. Juist omdat kraambedpsychose gerelateerd is aan stemmingswisselingen, kan een vrouw de ene keer heel depressief zijn en de andere keer manisch. Dat is heel erg vervelend, maar het is goed om te weten waar je aan toe bent. Voel je dus niet schuldig als je flink somber bent. Wees je er van bewust dat dit een onderdeel van je herstelproces is.

Extreme vermoeidheid

Naast depressiviteit is extreme vermoeidheid een zogenaamd restverschijnsel van de doorgemaakte psychose. Dat is niet zo verwonderlijk, want naast herstel van de zwangerschap zijn er nog andere gebeurtenissen die je te verwerken krijgt: een mogelijke opname op een gesloten afdeling, alle stress eromheen en eventuele zware medicatie. En dan hebben we het nog niet gehad over de zaken die bij een normaal verlopen kraamtijd kunnen horen, zoals een huilbaby of relatieproblemen. Probeer niet al teveel tegen die vermoeidheid in te gaan, je lichaam doet wat het moet doen. Ook dat behoort bij het herstel.

Niet meer kunnen multitasken

Na een kraambedpsychose kan het zijn dat je geheugen sterk verslechterd is. Voornamelijk het strategisch geheugen - het vermogen om meerdere dingen tegelijk te kunnen doen - kan niet meer optimaal zijn. Dat kan betekenen dat het zogenaamde multitasken er niet meer in zit. Je kunt je er druk om maken, maar het kan je op lange termijn ook juist een stuk rust geven. Doe de dingen achter elkaar in plaats van tegelijk. Het is ook gebleken dat werkzaamheden die achter elkaar gedaan worden vaak veel efficiënter gebeuren dan meerdere dingen tegelijk.

Terugkeren in het arbeidsproces

In overleg met een bedrijfsarts kun je een opbouwschema opstellen zodat een terugkeer in je baan mogelijk wordt. Ga uit van een realistische en langzame opbouw, zodat de kans op terugval naar een volgende psychose minimaal wordt. Binnen een half jaar opbouwen kan te snel zijn, wees voorbereid op een langere periode. Bij terugval kun je altijd weer een stap terug doen in je schema. Bekijk hier hoe een opbouwschema er uit kan zien, indien je bijvoorbeeld maandag, dinsdag en donderdag werkt.

Wandel je eigen herstelpad

Vergelijk jouw situatie niet met een andere moeder. Natuurlijk kan het helpen om ervaringen te delen, maar iedereen is anders en iedere moeder volgt haar eigen unieke herstelproces. Sommige moeders vinden het prettig om hun ervaringen op te schrijven in een blog of een boek. Andere moeders kunnen zich meer vinden in meer bewegen, letten op de juiste voeding, meditatie of spiritualiteit. Ga bij jezelf na wat bij jou past en waar jij je goed bij voelt.

Verdiep je in alternatieven

Moeders die een weerstand hebben tegen medicatie en aangeven dat echt geen optie te vinden, zouden zich in alternatieven kunnen verdiepen. Ik raad aan om dan de informatie van de Masterclass Leaky Gut te lezen van de Ortho Health Foundation. Daarnaast is het belangrijk om goed op je voeding te letten, omdat deze direct van invloed is op de darmen en daarmee naar het immuunsysteem.